Hoe groot is de plasticvervuiling van sigarettenpeuken en sigarettenfilters?
09:30
Hoewel je ze in grote hoeveelheden tegenkomt tijdens opruimacties zijn sigarettenpeuken vaak een onderbelicht plasticprobleem. Twee nieuwe moties van GroenLinks en Partij voor de Dieren willen de plastic filters die in sigaretten gebruikt worden en sigaretten in het milieu tegengaan. En dat is hard nodig, want de plasticvervuiling van sigarettenpeuken is groter dan je denkt.
Sigaretten in Nederland
Uit cijfers van NSO Retail en FIOD blijkt dat er jaarlijks zo'n 9,5 miljard legale en tientallen miljoenen illegale sigaretten worden verkocht in Nederland. Ondanks een verbod in 2017 op het toevoegen van smaken anders dan tabak (om roken aantrekkelijker te maken) worden ook sigarettenfilters met een smaakje in grote hoeveelheden illegaal verkocht. Wereldwijd is het aantal al helemaal shocking: jaarlijks worden er 6000 miljard (!!) sigaretten geproduceerd.
Sigarettenfilters in het milieu
Uit onderzoek in 2018 bleek dat concentraties celluloseacetaatvezels (die in sigarettenfilters zitten) gevonden werden in Arctisch zee-ijs. Een sigaretje dat in een land werd opgestoken kan dus zo in de poolgebieden impact hebben op het milieu.
En niet alleen het zee-ijs is de klos. Uit onderzoek van de WHO in 2017 blijkt dat zo'n tweederde van de sigaretten op de grond wordt gegooid. Ook in Nederland vinden we dat nog steeds heel normaal. Het gevolg is echter enorm... Sigarettenfilters lijken op het eerste gezicht namelijk misschien van papier, maar daarnaast bestaan ze uit celluloseacetaatvezels. Dit is een synthetisch materiaal dat alleen afgebroken kan worden onder omstandigheden die je niet van nature in het milieu vindt.
Tabaksfabrikanten financieren vaak onderzoeken die het gevoel geven dat de filters binnen enkele jaren (eigenlijk is dat natuurlijk al veel te veel) afbreken als ze in zee terechtkomen, maar hier is geen peer-reviewed onderzoek op langetermijn naar gedaan. Ook hebben ze geen keiharde wetenschappelijke bewijzen om dat argument te kunnen voeren. En naast de synthetische vezels kunnen ook metalen zoals arsenicum, zink en koper in het milieu terechtkomen.
Naar schatting kost het opruimen van zwerfafval gemeenten jaarlijks gezamenlijk 250 miljoen euro.
Impact van sigarettenfilters
Natuurlijk heeft dit gevolgen, en die zijn niet per se top. Steeds meer onderzoekers vinden aanwijzingen dat dit plastic zwerfvuil, want dat is het, giftig kunnen zijn voor planten en dieren. Tot nu toe vinden die onderzoeken vooral nog in een lab plaats. Uit een studie van Micevska, Warn en Patra bleek dat 0,06 peuken per liter genoeg was om 50% van de in het water aanwezige watervlooien immobiel te maken.
Moties tegen vervuiling
GroenLinks dient een motie in voor een wettelijke doelstelling van -70% peuken in het milieu tegen eind 2026 ten opzichte van 2022 (dan wordt een telling gedaan). En dat is hard nodig. In 2020 werden werden in Nederland bijna 10 miljard sigaretten verkocht. Daarvan belandt naar schatting twee derde op de grond of in het water.
Partij voor de Dieren dient een motie in tegen de sigarettenfilters die vaak van plastic zijn gemaakt. "Uit onderzoek bleek al in 2001 dat de filter geen gezondheidsvoordelen oplevert, maar slechts een schijngevoel van veiligheid. De filter is enkel een marketingtool om meer sigaretten te verkopen.", aldus Karl van Plastic Peuken Collectief
Welke maatregelen zijn er al?
Er zijn geen specifieke campagnes tegen milieuvervuiling van sigarettenfilters, maar soms worden ze wel meegenomen in zwerfafvalcampagnes. Toch zijn er al wat maatregelen waar Nederland zich aan moet houden. Zo moeten producenten sinds 3 juli 2021 verplicht aangeven dat hun sigarettenfilter plastic bevat. Dat is vastgesteld in punt 8 van de Single Use Plastics Directive van de EU.
Verder ligt de verantwoordelijkheid voor de kosten van het opruimen straks bij de producenten. Maar het is nog niet duidelijk wat dit concreet betekent. Er wordt eerst een monitorings- en kostenonderzoek uitgevoerd door Rijkswaterstaat. Een nationaal verbod op de plastic sigarettenfilter is daarom superbelangrijk.
Maatregelen in het buitenland
In het buitenland wordt er ook gekeken naar dit plasticprobleem. Zo nam de senaat in Californië in 2019 al een wetsvoorstel aan waarin de verkoop van single-use filters werd verboden. Helaas kwam het voorstel nooit tot een concrete wet, maar in januari 2022 werd een vergelijkbaar voorstel ingediend. Ook in New York ligt eenzelfde soort wetsvoorstel.
Nieuw-Zeeland wil zelfs nog een stapje verder gaan. Met hun Smokefree Aotearoa Action Plan willen zij roken per 2025 volledig verbannen, om 'verbetering van de waterkwaliteit door vermindering van de vervuiling' te realiseren. In 2018 maakten peuken 78% van het nationaal zwerfvuil uit, dus de opgave is groot. Spanje pakt het iets kleinschaliger aan, maar wel doortastend. De Spaanse senaat keurde in december 2021 een wet goed waarin roken op stranden verboden wordt.
Wat kun jij doen?
Natuurlijk kun je stemmen op een partij die dit soort problemen serieus neemt en moties indient die verandering kunnen veroorzaken. Ook kun je je aanmelden om mee te doen met de Plastic PeukMeuk. Een opruimactie waarbij op verschillende plekken in Nederland peuken worden geraapt. Op zaterdag 2 juli 2022 is er weer een opruimactie.
Meer informatie vind je bij het Plastic Peuken Collectief, waar onder andere GoClean, Stichting de Noordzee, Recycling Netwerk Benelux en de Plastic Soup Foundation deel van uit maken.
Hi! Wij zijn Nicky en Jessie en wij leven sinds 2014 zero waste, zonder afval dus. Wat begon als project voor een maand, is inmiddels uitgegroeid tot een jarenlang project en lifestyle! Op ons blog laten we zien hoe we dat doen (naast onze full-time banen) en geven we tips voor een duurzamer leven. Zónder in te leveren op comfort, stijl of leuke dingen. Doei wegwerp-koffiebekers, plastic boterhamzakjes en voorverpakte koekjes. Hi vintage winkels en betere wereld! 
0 reacties